n-Coronavirus
Selamlar herkese, bugün sizlere 2020'nin büyük kabusu n-Coronavirüs’ten bahsedeceğim. Öncelikle belirteyim, yazdığım her bir hece WHO (World Health Organization) tarafından teyit edilmiş bilgilerden oluşacak. Coronavirüs’ü 5 ayrı soruda açıklayacağım, lafı uzatmadan başlıyorum.
1)Nedir bu coronavirüs?
Coronavirüs aslen 1960’ta ortaya çıkan bir virüs ailesinin adı. 2006’da ortaya çıkan Sars virüsü, 2012’de ortaya çıkan MERS-Coronavirüs (Orta Doğu Solunum sendromu koronavirüs) ile aynı soydan geliyor bizim n-Coronavirüs’ümüz. Ünlü virüsümüzün tam adı 2019 Novel Coronavirüs. 31 Aralık 2019’da patlak verdiği için 2019, yeni olduğu için novel ve ailesinin adı olan coronavirüs(taçvirüs). Virüsün ilk olarak Çin’in Wuhan kentindeki hayvan pazarından insanlara bulaştığı tahmin ediliyor. Yarasa yiyorlar, yılan yiyorlar diye oldu dedikoduları çok fazla dönüyor. Arkadaşlar bu adamlar dev çin semenderi de yiyor bambu sıçanı da yiyor, ne yediklerine takılmaya gerek yok.2)Semptomları nelerdir?
Aslına bakarsanız semptomları herhangi bir influenza (grip) virüsünden farklı değil. Öksürük, halsizlik, yüksek ateş, hapşırma gibi günlük hayatta sürekli karşılaştığımız belirtiler gösteriyor. Şu anda grip sezonu olduğu da düşünülürse, grip olup coronavirüs taşıdığını düşünen binlerce insan ortaya çıkıyor. Bu noktada da Çin’in çok hızlı bir şekilde tüm dünyaya ulaştırdığı moleküler test devreye giriyor. Bu test yapılmadan virüse sahip olup olmadığınızı da belirtilere bakarak anlayamıyorsunuz. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre kendinizi biraz kötü hissediyorsanız evden çıkmamalı, bu semptomları görüyorsanız hemen hastaneye gitmelisiniz. Aklınızda bulunsun, virüse sahip olduğunuz zaman illaki bu semptomları göstereceksiniz diye bir kural kaide yok, hiçbir semptom göstermeden de virüs taşıyıcısı haline gelebilirsiniz. Virüs kapanlar illa ölecek diye bir şey de yok, 4. Soruda bu konuyu derinlemesine işleyeceğim.3)Nasıl korunuruz?
En fazla çarpıtılmış bilgi olan konu burası. Sirke diyen var, bir bira iç kendine gelirsin diyen var, var oğlu var. Arkadaşlar bu virüsten korunmanın yolu günlük hayatımızda uygulamamız gereken rutin kişisel temizlik işlerimizi yapmaktan geçiyor. Elinizi yıkayın deyince insanlar küçümsüyor böyle mi kurtulacağız bu virüsten diye ancak kendinizi beş dakika izleyebilseydiniz elinizi istemeden de sürekli yüzünüze götürdüğünüzü fark ederdiniz. Coronavirüs solunum yolları ile taşındığı, genel olarak hapşırık ve öksürük ile aktarıldığı için de eliniz bu durumda üst seviye önem taşıyor. Çin malı ürünlere karşı boykot başlatılmış virüsten korunmak için, gerçekten komik. Arkadaşlar virüsler herhangi bir yüzeyde uzun süre yaşayamıyor, bu yüzden Wuhan’dan gelen kargonun bile sizi hasta etmesi neredeyse imkansız.4) Diğer virüslerle karşılaştırınca n-Coronavirüs’ün konumu nedir?
n-Coronavirüs anlık olarak 9600 kişiye bulaşmış durumda ve 213 kişiyi öldürdüğü biliniyor. İstatiksel olarak virüse yakalananların %2sinin hayatını kaybettiğini biliyoruz. Ebola virüsüne baktığımızda bu rakam %25-%90 arasında değişirken Nipah virüsü %40-%75 arası ölüm oranına sahip. 14. Yüzyılın en büyük katili Kara Veba’yı bilenleriniz vardır, 150 milyon kişiyi öldüren Kara Veba her iki kişiden birini toprağa karıştırıyordu. Tesadüf bu ya, Kara Veba da Çin’in Wuhan kentinden Avrupa’ya yayılmıştı. Tesadüfün böylesi, halk yine doktorların ve bilim adamlarının onları zehirlediğini düşünüp tüm doktorları yakmaya çalışmıştı. Twitter’da ve hatta bazı zeki gazetecilerimizin yazılarında görebileceğiniz üzere insanlar bu virüsün bir nüfus azaltma planı olduğuna inanmaya çok müsait. Bir de virüsün evrimleşmesi konusu var dillere pelesenk olan, hayır arkadaşlar henüz virüs evrimleşmedi. Diğer coronavirüs türleri için yapılan aşıların n-Coronavirüs’e etki edip etmediği ise bilinmezliğini koruyor.5) n-Coronavirüs Türkiye’de gerçekten görüldü mü?
Barış Yarkadaş adlı gazeteci Twitter’da bize İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne dün gece götürülen 6 yaşındaki Çinli kıza n-Coronavirüs tanısı konulduğunu yazdı. Onun tweetlerinin ardından ortalık ayağa kalktı tabii, sağlık bakanı hemen o kesin tanı değil ön tanıydı bir yanlışlık yapılmış diyerek durumu kurtarmaya çalıştı. Arından Çinli kızın Influenza B’ye (grip) yakalandığı kamuoyuna bildirildi. Sağlık Bakanlığı süreci şeffaflıkla sürdürdüklerini iddia ediyor ve şimdilik Türkiye’de herhangi bir n-Coronavirüs vakasına rastlanmadığını bildiriyor.Toparlamak gerekirse n-Coronavirüs abartıldığı kadar ölümcül ve kolay yayılan bir virüs olmasa da ciddiye alınması gereken bir virüs. Temel temizliğinize dikkat ettiğiniz zaman (eğer Wuhan’da yaşamıyorsanız) virüsü kapmak o kadar kolay değil. Dünya Sağlık Örgütü de yakın temas olmadan virüsün bulamayacağını, paniklemenin gereksiz olduğunu iddia ediyor. WHO tarafından son 20 yılda toplamda 5 kere (2009 swine flu,2014 Polio, 2014 Ebola, 2016 Zika, 2018 kivu ebola) ilan edilen Uluslararası Acil Durum ilanını da göz ardı etmemek gerekiyor. Son olarak belirteyim, yan apartmanda yaşayan Çinli aile ya da alt katınızdaki Koreli çocuk n-Coronavirüs taşımıyor, lütfen insanları dövmeyin.
